Deponiju nema ko da skloni
Zbog biroktratskih zavrzlama i uzaludnog traženja odgovora ko je nadležan,na groblju se od raznog otpada formirala deponija koja je ruglo Beloševca. Grad nema para da plati uklanjanje smeća, a „Čistoća” neće da radi džabe
Za vreme prošlonedeljnih Zadušnica, kada na groblja po tradiciji masovno izlaze porodice i rodbina pokojnika, oni koji su posetili grobove svojih predaka u Beloševcu, na glavnom groblju, još jednom su morali da okreću glavu - da ne gledaju prizor koji ovakvom mestu nimalo ne priliči.
Pri dnu glavne stazeod koje se dalje račvaju prolazi između spomenika formirana je deponija od raznog otpada koja je kroz nedelje i mesece narasla do visine od preko metar i po i dužine od oko 20 metara. Ovo smetlište, na koje su nabacani osušeni venci i cveće, kese sa hranom, plastične boce i razni drugi predmeti, prostire se gotovo celom širinom staze, pa je za prolaz
ostao samo uzan putić kojim posetioci moraju da se provlače do grobova.
Svetislav Lazović, predsednik saveta Mesna zajednice Beloševac, kaže da je deponija stara oko dve godine. Toliko je vremena prošlo otkada je Javno komunalno preduzeće „Čistoća” svojim kamionima odvezlo oko 40 kubika otpada koji se na istom mestu nagomilao. Tada je direktor bio Dejan Raonić i on je uslišio molbu meštana i Mesne zajednice da firma o svom trošku reši problem.
Teška procedura
Tada „Čistoća” nije gubila vreme na ulaženje u teške procedure i ispravljanje „krivih Drina” po pitanju ko je za šta nadležan, već je jednostavno ruglo sklonila. Sada su izgleda nastupila neka nova vremena, pa se procedura i nadležnosti strogo poštuju, a ogledalo te prevelike odgovornosti i revnosti da se do kraja primene sva moguća pravila je tužna i ružna slika na ovom groblju.
U pitanju je teška i zamorna priča o birokratskim zavrzlamama i prebacivanju odgovornosti.
- Glavno beloševačko groblje ne pripada Mesnoj zajednici, već je formirano tako što su privatni vlasnici zemljišta prodavali grobna mesta građanima. Groblje je, gledano po tome, divlje i van nadležnosti Mesne zajednice i pripada vlasnicima parcela, koji bi onda sami morali da gazduju njime i brinu se o uređenju, kaže Lazović.
Ali, iskustvo kroz protekle godine i decenije pokazalo je da građani nisu u stanju dase organizuju i rešavaju ovaj problem, koji iz dana u dan narasta - kubik po kubik. Lazović kaže da su na zahtev građana, iako formalno nisu nadležni, u Mesnoj zajednici prihvatili da preduzmu korake i sklone otpad, ali su im ruke vezane.
Ova Mesna zaejdnica, naime, nema sopstvenih prihoda iz kojih bi finansirala uklanjanje smeća sa groblja, jer JKP „Čistoća” traži da se ova usluga plati. Izvor prihoda bi, eventualno, mogao da bude neki poslovni prostor koji bi iznajmljivali i tako nešto zaradili, ali u ovom naselju ga nemaju, niti bilo kakvu drugu imovinu.
Čak i prostorije u kojima se nalaze Mesna kancelarija i Mesna zajednica se iznajmljuju od privatnika i plaća ih grad. Kako sopstvenih para naselje nema, Lazović se više puta, jednom u dva meseca, obraćao Odeljenju za finansije gradske uprave sa molbom da im se dodele sredstva za rešavanje grobljanske deponije. Odgovor je da para nema, a kada ih bude biće uplaćena za tu namenu.
Promena statusa
Beloševac je, inače, staro naselje koje se prema istorijskim izvorima formiralo početkom 19. veka, kada je Kragujevac postao prestonica, a prvi doseljenici bili su sa Peštera. Kasnije je talas novih doseljenika došao sa istoka Srbije, pa je njihovo naselje nazvano Bugar mala, kraj kojeg se nalazi i ovo groblje.
Sa novim doseljavanjem od šezdesetih godina prošlog veka naselje je raslo, da bi danas brojalo oko 10.000 stanovnika, menjajući status od seoske, preko prigradske, do današnje gradske Mesne zajednice. Prizor sa groblja ne govori da je ovde zaživeo i najmanji trag urbanosti.
Na ovom groblju, kraj kojeg je pre dvadesetak godina sagrađena nova velika crkva, sahranjuju se i meštani naselja Bresnica, koje se prostire odmah ispod i graniči sa grobljem. Žena koju smo zatekli kraj jednog spomenika upravo je iz Bresnice i ovde su joj sahranjeni roditelji.
- Zgranuta sam ovim prizorom i pitam se kakvi smo mi to ljudi kada ovako otpad bacamo na gomilu. Ovo treba da rešava Mesna zajedncia i grad i nije smelo da se dozvoli da se đurbište toliko proširi da ne možemo da priđemo grobnom mestu, kaže ova sugrađanka.
Ali, smeća ima i van glavne grobaljnske deponije. Razbacano je u manjim gomilama duž vrzine koja predstavlja prirodnu ogradu prema Bresnici, kao i pored glavnog puta koji vodi ka Ždraljici. Svetislav Lazović kaže da je slična situacija na još dva groblja na teritoriji Mesne zajednice, Rečanskom i groblju u Brđan mali. I ona su privatna, odnosno nisu u vlasništvu i nadležnosti Mesne zajednice.
Lazović kaže da je samo mali broj kragujevačkih naselja na obodu grada rešio na pravi način pitanje grobalja, a to su Korićani, Male Pčelice i Stanovo. Oni su kupili zemljište i formirali groblja, a potom su od prodaje grobnih mesta bili u stanju da plaćaju održavanje i to uspešno rade i danas. Ostali se muče slično kao i Beloševčani.
- Jedino rešenje je da grad promeni status ovog groblja i preda ga u vlasništvo i na staranje Mesnoj zajednici. To bi značilo da grad dokupi još zemljišta za širenje groblja, kaže Lazović.
Ali, to rešenje je nešto što ne treba očekivati tako brzo, jer je očigledno da gradska vlast problem gradskih i prigradskih grobalja, koja nisu pod ingerencijom JKP „Gradska groblja”,nije stavila na dnevni red.
I dok se uredno birokratski zaključilo šta je čija nadležnost i da para nema, ruglo na beloševačkom groblju i dalje bode oči rodbini pokojnika, pa i prolaznicima, jer se vidi i sa glavnog puta. Da apsurd bude veći, kraj ograde groblja istaknute su velike table sa upozorenjem da je „zabranjeno bacanje smeća”, uz zaprećenu kaznu od 10.000 dinara.
Samo nije naznačeno na koji prostor se zabrana odnosi. Na javnu površinu između groblja i javnog puta, gde table stoje, ili i na sam prostor groblja.
ŽALOSNA SLIKA
Rok legenda počiva kraj otpada
Na beloševačkom groblju sahranjeni su i mnogi Kragujevčani, zbog manjih troškova, ali i jedan zaslužni građanin grada. Na samo desetak metara od divlje deponije je grobna parcela u kojoj počiva rok legenda Kragujevca, Srbije i bivše Jugoslavije Boris Aranđelović, pokojni pevač grupe „Smak”.
Veliki pevač i umetnik nemirnog duha u životu je proputovao ceo svet i jedno vreme živeo u Australiji, a pre nego što je u avgustu 2015. godine preminuo u Holandiji, gde je dugo živeo, izrazio je želju da bude sahranjen u njegovom Beloševcu, naselju u kome je rođen i odrastao kao potomak stare i ugledne porodice iz Bugar male.
Prošle godine u okviru Đurđevdanske proslave grada Aranđeloviću je posthumno dodeljeno zvanje zaslužnoggrađanina Kragujevca, a u obrazloženju je pisalo da je nagradu zaslužio za afirmaciju grada i njegovo visoko visoko uzdizanje na kulturnoj mapi Srbije, pa i sveta.